İkizleri olan anne ve babalar, çocukları büyürken birçok konuda nasıl davranmaları gerektiği ile ilgili kararsızlık ve zorlanma yaşarlar. İkizleri büyütmek her aile için gerçekten zor bir süreçtir. Bu süreci kolaylaştırmanın en temel yolu, ikizler hakkında doğru bilgilere sahip olmaktır. İkizlerin eğitimde yapılan bazı genel hatalar mevcuttur. Bu hataların temelinde, ikiz çocukları tek bir çocuk olarak algılayarak hareket etmek vardır.
İkizlerin kişilikleri, yetenekleri ve gelişimleri birbirinden farklı olabilir. Ancak; anne babalar ve çevre benzer gelişim beklediğinden dolayı ikizlere her konu ve koşulda aynı tarzda davranmaları gerektiğini düşünürler. Bu nedenle uyutma sürecinde de karasızlık ve karmaşalar yaşanabilir.
İkizler, dünyaya ilk geldikleri zaman her bebek gibi vakitlerinin çoğunu uyuyarak geçirirler. Uyku eğilimleri 3 ay tamamlanana kadar günde ortalama 16 saattir. Yeni doğan tüm bebekler özellikle beslenme sonrası uykuyu tercih edeceklerdir. Bu nedenle bebekleri aynı anda uyutmak için özel bir çabaya girmeye gerek yoktur.
3 ay sonrası çocukların uykuları azalmaya başladıkça anne açısından her iki çocuğu da aynı anda uyutabilmek biraz dinlenmek ve nefes alabilmek açısından oldukça önemlidir. Peki, ikiz çocuklar birlikte ve aynı zamanda mı uyutulmalıdır?
Öncelikle, aynı yatakta yatırılmamaları önemlidir. Anne rahmini paylaşan ikizlerin dünyaya geldiklerinde bireyselleşmeleri desteklenmelidir. Aynı odada yatmalarında gelişim psikolojileri açısından herhangi bir sakınca yoktur; ancak koşullar el veriyorsa ayrı odalarda yatırılmaları önerilir. Birisinin uyandığında ağlaması, diğerini uyandırmasına ya da birinin ağlayarak uykuya dalması diğerinin de uyanması ve huzursuz olmasına neden olacaktır. Sonuçta ikiz de olsalar, iki ayrı bebek oldukları gerçeği unutulmamalıdır. Aynı anda uykuya dalmaları, aynı anda uyumaları mümkün olmayacaktır. Biri uykuya daha düşkün diğeri ise daha az uyuyan bir bebek olabilir. Tek yumurta ikizlerinin uykuya dalma davranışı benzer olmakla birlikte çift yumurta ikizleri tamamen bağımsız karakterde oldukları unutulmamalıdır. Uyudukları oda, ortam koşullarınız çerçevesinde bu konular ele alınarak karar verilmelidir.
Tek yumurta ikizi de olsalar çift yumurta ikizi de ikizlerin ayrı birer özerk birey oldukları kabul edilmelidir. Benzer özellikleri kadar farklı özellikleri de ele alınarak davranış ve tutum sergilenmelidir. Doğumlarından itibaren onları tek tek beslemek, uyutmak ve bireysel ilgi göstermek yararlı olacaktır.
Bebekleri uyutmanın geleneksel ve modern yöntemleri vardır. Kucakta sallama, tıpışlama ve ayakta sallayarak uyutma, yatağına bırakıp kendiliğinden uyumasını bekleme gibi yöntemlerle çocuklar uyutulabilirler. Bebekler, ilk 3 ay beslenme bitiminde tensel temas desteği ile hemen uykuya dalabilirler. Ancak; sonraki aylarda ikiz bebeklerinizi sırayla beslenme sonrası ya da uyku zamanlarında yatağına yatırıp kısa bir tıpışlamadan sonra yataktan uzaklaşıp kendi başına uyumaları için bırakabilirsiniz. Kendi başına uyumayı bu şekilde öğrenecek olan çocuğunuz uykuya geçme sürecindeyken ikizini besleme ve yatırma süreci için size zaman sağlamış olacaktır. Yatakta onu yalnız bıraktığınızda ağladığı zaman onu kucağa almaz ve kendi başına uyumaya bırakırsanız; zamanla bu şekilde uyumayı kabullenecektir. Uykuya kendi başlarına dalma alışkanlığı gerçekleşene kadar ikizlerinizi portatif tekerlekli park yataklarda, ayrı odalarda yatırabilir ve uyuduktan sonra gerekirse yatağını aynı odaya götürebilirsiniz. 1 yaşından sonra uyku alışkanlıklarını edinmiş olan ikizlerinize aynı odada iki ayrı sabit yatak uygulamasına geçebilirsiniz.
İkizler, özeldirler ve bakımları oldukça güçtür. Bu nedenle tek çocuklarda annenin üstlendiği birçok rolü ikiz bakımında baba da üstlenmeli; görev paylaşımı yapılmalıdır. Anne bir çocukla ilgilenirken; baba da diğer çocukla ilgilenmelidir. İkizlerde, anne baba ilgisi ve sevgisi bölündüğü için, ikizlerin ilgi ve sevgiyi hissetmeye ihtiyaçları daha yoğundur. Bu sevgi iletişimini destekleyebileceğiniz en güzel zaman dilimi uyku öncesi çocukla geçirdiğiniz süredir.
Sonuç olarak ikizlerinizi iki ayrı çocuk olarak görmeye başladığınızda onların her anlamda gelişimlerini olumlu yönde desteklediğinizi görme fırsatı yakalayacaksınız.
Canan GÜRDALAR
Uzm. Psikolojik Danışman
AGAPE Danışmanlık Merkezi
Bu makale Çocuğum ve Ben Dergisi Şubat / 2012 96 sayısında yayınlanmıştır.
